Wet verplichte ggz (Wvggz)
Move professionals verzamelt actuele kennis over Wet verplichte ggz (Wvggz)
Vanaf 2020 geldt de Wet verplichte ggz (Wvggz) in de psychiatrie. Deze wet regelt de rechten van mensen, die te maken hebben met verplichte zorg in de ggz. Een belangrijke verandering is dat verplichte zorg straks ook buiten een ggz-instelling verleend kan worden*. In de adviezen en de calamiteitenonderzoeken van Move professionals in Utrecht houden we rekening met deze nieuwe wet. We hebben de belangrijkste kennisbronnen verzameld en delen dat overzicht graag.
Ziekte van Huntington, Korsakov en NAH
Met ingang van 1 mei 2020 is de langverwachte aanpassing van het Besluit zorg en dwang rond de gelijkgestelde aandoeningen van kracht. Mensen met het syndroom van Korsakov, de ziekte van Huntington en niet-aangeboren hersenletsel vallen met deze regeling onder de reikwijdte van de Wzd, althans indien zich bepaalde verschijningsvormen voordoen die te maken hebben met gedragsproblemen en regieverlies zoals deze voorkomen bij dementie of een verstandelijke handicap. Zolang dergelijke verschijningsvormen zich niet vertonen, vallen de desbetreffende personen onder de Wvggz.
Wetwijziging Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz)
- Wetswijziging Wvggz oktober 2020
Toetsingskader en toezicht IGJ (meldingen, signalen en mededelingen in Wvggz kader)
De IGJ is belast met het toezicht op de uitvoering van de Wzd en de Wvggz. Ook een Wmo-aanbieder die uitvoering geeft aan de Wzd of de Wvggz valt, voor wat betreft de uitvoering van deze wetten, onder het toezicht van de IGJ. De IGJ kan bijvoorbeeld toetsen of de verplichte of onvrijwillige zorg proportioneel en voldoende onderbouwd wordt ingezet. De Wmo-toezichthouder blijft verantwoordelijk voor het toezicht op de algemene kwaliteit die de aanbieder van Wmo-ondersteuning levert. Daarom is het noodzakelijk om afspraken te maken tussen gemeenten, Wmo-toezichthouders en de IGJ.
Om transparant te zijn over wat de inspectie toetst, maakt de inspectie toetsingskaders voor onderdelen van de zorg. Toetsingskaders bestaan uit een aantal normen en daarbij horende toetsingscriteria. Die zijn gebaseerd op wet- en regelgeving, veldnormen, kwaliteitsstandaarden, richtlijnen en handreikingen die beroepsorganisaties en branchepartijen hebben opgesteld. De inspectie stimuleert en handhaaft de naleving hiervan. In het toetsingskader beschrijft de inspectie waar zij naar kijkt. De wetten zijn gedetailleerd daarom bestaan de toetsingskaders uit een uitgebreide set aan normen. Het betekent niet dat de inspectie altijd haar toezicht op deze wetten in deze mate van detail toepast.
- Evaluatie IGJ van december 2020 (Zorgvuldige uitvoering nieuwe wetten over dwang in zorg nog te traag)
- Toetsingskader IGJ
- Toekomstvisie van de Inspectie voor de gezondheidszorg en Jeugd
- Toezicht factsheet door IGJ en VGN
- Informatie over meldingen, signalen en mededelingenbij de IGJ
- De ondersteuning van Move professionals in het kader van mededelingen en signalen
Informatie vanuit VWS over Wet Verplichte GGZ
Informatie branche organisatie GGZ Nederland
GGZ Nederland heeft een platform waar alle informatie en documenten over Wvggz bij elkaar staan. Het platform bestaat uit een open en gesloten gedeelte. Het gesloten gedeelte is alleen voor leden van GGZ Nederland.
Informatie vanuit de koepel Mind
MIND Landelijk Platform Psychische Gezondheid (voorheen LPGGz) is dé koepel van, voor en door cliënten- en familieorganisaties in de ggz.
MIND heeft een handreiking ontwikkeld voor mensen die een plan van aanpak willen maken.
Algemene kennisbronnen over Wet verplichte ggz Wvggz
Wvggz-magazine 'Zo lever je verplichte zorg'. Hierin de complete set uitgewerkte processen binnen de Wvggz. Deze uitwerking (snelkaarten) geeft je volledig inzicht in wie, wat, wanneer moet doen om verplichte zorg te (gaan) verlenen.
- Kennisbron Wvggz
Een mooie animatie over de werking van de Wvggz is gemaakt door GGZcentraal
- Animatie Wvggz
GGZ-College over de Wvggz van psychosenet
Deze ‘Wvggz wijzer’ app van GGZ centraal ondersteunt medewerkers in de ggz bij een correcte uitvoering van de wet verplichte ggz (Wvggz). Ook geeft de app handvatten voor hun handelen en wijst – zo nodig – de weg naar meer informatie.
Gegevensuitwisseling rond casuïstiek in zorg- en veiligheidsdomein
Op 1 januari is de Wet Bopz vervangen door de Wvggz en de Wet zorg en dwang (Wzd). Met oog hierop is er nu een addendum beschikbaar op het Handvat Gegevensuitwisseling bij samenwerking rond casuïstiek in het zorg- en veiligheidsdomein.
Het addendum gaat in op aspecten en bepalingen van de Wvggz en de Wzd die relevant kunnen zijn bij de samenwerking en gegevensuitwisseling in het zorg- en veiligheidsdomein. In het Handvat zelf zijn de verwijzingen naar deze wetten geactualiseerd. Het addendum behandelt ook de gegevensverwerking zoals deze is uitgewerkt in de Wet forensische zorg (Wfz).
De Wet voor geestelijke gezondheidszorg (Wvggz) voor jeugdigen
De Wvggz geldt ook voor jeugdigen. In deze factsheet staat een beknopt overzicht van de Wvggz en de belangrijkste ‘checks’ in de implementatie van de Wvggz rondom jeugdigen.
De Wet verplichte ggz (Wvggz) voor ambulante ondersteuning
De Wvggz maakt het mogelijk om onvrijwillige zorg ook buiten de instelling toe te passen. Bijvoorbeeld bij de betrokkene thuis of in kleinschalige woonvormen. Dit wordt ambulante onvrijwillige zorg genoemd.
Rol van de gemeente
De BOPZ was vooral bedoeld voor rechters en de ggz. In de nieuwe wet krijgt de gemeente ook een belangrijke rol. Zij moeten verkennend onderzoek gaan doen naar meldingen van inwoners. Die meldingen gaat over een vermoeden dat zorg nodig is. Daarnaast moeten ggz en gemeenten veel meer samenwerken. Als iemand verplichte zorg thuis krijgt, moet de gemeente zorgen voor inkomen, dagbesteding en huisvesting. Ook als de verplichte zorg afloopt, moeten ggz en gemeente afspraken maken over de juiste voorzieningen voor betrokkenen. Het bestuurderlijk handelingskader is opgetekend in een Mindmap.
Hoe de verschillende gemeenten deze rol gaan invullen zal duidelijk worden. Bij de GGD IJsselland is dit ondergebracht bij het meldpunt maatschappelijke zorg
De hoorfunctie
In de Wvggz is geregeld dat de betrokkene en de familie inspraak hebben in de zorg die nodig is. Eén onderdeel hiervan is de hoorfunctie, die bedoeld is om de betrokkene in de gelegenheid te stellen zijn visie te geven op de verplichte zorg. Het beleggen van de hoorfunctie (bij een crisismaatregel) één van de te nemen keuzes voor gemeenten.
Informatie laatste stand van zaken VNG
Rol van de patiëntenvertrouwenspersoon (PVP) in het kader van de Wvggz
Een van de doelen die met de Wvggz wordt nagestreefd, is het beter waarborgen van de rechtspositie en het rekening houden met de voorkeuren van mensen die te maken krijgen met gedwongen zorg. Om die rechten ook te kunnen realiseren, kan de cliënt vanaf 1 januari 2020 vaker een beroep doen op advies en bijstand door de patiëntenvertrouwenspersoon (pvp). Dat betekent dat de pvp er taken bij krijgt.
Rol van de familievertrouwenspersoon in het kader van de Wet verplichte ggz (Wvggz)
De nieuwe Wet verplichte ggz (WVggz) heeft ook gevolgen voor naasten. Zij zullen actief worden betrokken bij belangrijke beslissingsmomenten in het proces van verplichte zorg: in de voorbereiding, uitvoering en afronding. De Wat ggz-professionals moeten weten dat naasten zelf een melding voor verplichte zorg kunnen doen en dat ze betrokken zijn bij het opstellen van zorgplannen. Naasten krijgen hierdoor een belangrijke, maar vaak ingewikkelde en belastende rol. Daarom regelt de wet ook dat zij zich kunnen laten ondersteunen door een familievertrouwenspersoon.
Rol van de cliëntenraad
Voor zorgaanbieders in de ggz verandert per 2020 veel. Er komen nieuwe werkprocessen en de uitvoering van verplichte zorg wordt helemaal anders. Cliëntenraden kunnen zorgaanbieders daarover gevraagd en ongevraagd adviseren. Ook krijgen raden er twee adviesrechten bij: op het beleidsplan verplichte zorg en de aanstelling van een geneesheer-directeur. Die laatste persoon houdt toezicht op de uitvoering van verplichte zorg. Een heel belangrijke functie. Cliëntenraden moeten actief vragen naar de stand van zaken van de Wvggz binnen de eigen organisatie.
De Landelijke Organisatie Cliëntenraden heeft voor cliëntenraden heeft een handreiking ontwikkeld met heldere informatie over de Wvggz en de functie die de cliëntenraad heeft (mede op grond van de Wet medezeggenschap cliëntenraden zorginstellingen) bij de totstandkoming en verlening van verplichte zorg. Deze handreiking geeft een uitgebreide toelichting op de Wet verplichte ggz en geeft informatie over de rol van de cliëntenraad, inclusief tips en handvatten.
Samenloop van de WZD en de WvGGZ - twee regimes in één instelling
In één zorginstelling kunnen mensen met verschillende voorliggende problematiek verblijven, die onder verschillende wettelijke regimes (Wvggz of Wzd) kunnen vallen. Het schema 'twee regimes in één instelling' geeft antwoord op de vraag aan welke vereisten een zorginstelling zorginhoudelijk minimaal moet voldoen bij de uitvoering van zowel de Wvggz als de Wzd.
- Schema twee regimes in één instelling (WZD en WvGGZ)
- Handreiking samenloop
Kritische kanttekeningen over de samenloop
- Verenso luidt noodklok over problemen door samenloop Wzd en Wvggz
- Minister onderzoekt harmonisering Wzd en Wvggz
Samenloop Wvggz en de Wet Geneeskundige Behandelingsovereenkost (WGBO)
Reacties brancheorganisaties en beroepsorganisaties en kritische blogs/artikelen
- De Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie (NVvP)
- verwarde-mens-is-niet-hetzelfde-als-psychiatrisch-patient (column Volkskrant 20 november 2019)
- ‘Wet verplichte ggz zet cliënt direct met 3-0 achter’ (Artikel Zorg en Welzijn, 10 februari 2020)
- De toepasbaarheid van de Wet verplichte GGZ in forensische setting
- Over de samenloop van de Wvggz en de Wfz (Volkskrant, 12 juli 2020)
Locatieregister
Vanaf 26 november is het locatieregister Wet verplichte ggz en Wet zorg en dwang openbaar.
Het register is te raadplegen op locatieregister.dwangindezorg.nl.
Het volgende moet in dit register volgens de Wvggz en de Wzd vanaf 1 januari 2020 zijn opgenomen:
- iedere locatie waarin verplichte / onvrijwillige zorg wordt verleend;
- iedere locatie van waaruit verplichte / onvrijwillige zorg wordt verleend.
De zorgmachtiging
Medische verklaring
Een medische verklaring is noodzakelijk:
- bij een verzoek tot (verlenging van) een rechterlijke machtiging ex art. 24;
- bij een verzoek tot een rechterlijke machtiging met toepassing van art. 2.3.2 Wfz;
- bij een verzoek tot (verlenging van) een voorwaardelijke machtiging jongvolwassenen ex art. 28aa;
- ter onderbouwing van een ibs ex art. 29.
Rol van de Rechtbank
Snel naar Procedures
- Zorgmachtiging aanvragen
- Zorgmachtiging wijzigen of beëindigen
- Verlenging crisismaatregel
- Klachtrecht en schadevergoeding U verlaat Rechtspraak.nl
Uitleg
- Wat is een zorgmachtiging? U verlaat Rechtspraak.nl
- Wat is een crisismaatregel? U verlaat Rechtspraak.nl
- Vormen van verplichte zorg U verlaat Rechtspraak.nl
